19.11.2007
Dziś w nocy zmarł honorowy obywatel miasta Gorlice, wybitny historyk - profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Marian Zgórniak
ZGÓRNIAK
Marian Mikołaj historyk i prawnik: ur. 5 grudnia 1924 w Ropicy Polskiej (pow. gorlicki), syn Stanisława i Władysławy z domu Jurkiewicz.
Wykształcenie: Szkoła Powszechna Gorlice 1936; Gimnazjum i Liceum im. M. Kromera w Gorlicach 1947; Uniwersytet Jagielloński Wydział
Humanistyczny i Wydział Prawa 1947-1952; stopień doktora uzyskał w 1959 na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1966 obronił rozprawę habilitacyjną;
profesor nadzwyczajny 1974; w 1982 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Asystent w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego 1951-1952;
Starszy Asystent w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego 1952-1953; Adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
oraz Członek różnych Komisji Polskiej Akademii Nauk odział w Krakowie 1953-1966; Docent w Instytucie Historii UJ 1966-1974;
Profesor nadzwyczajny w Instytucie Historii UJ 1974-1982; Profesor zwyczajny w Instytucie Historii UJ od 1982; Kierownik Zakładu
Współczesnych Stosunków Międzynarodowych i Historii Współczesnej w Instytucie Nauk Politycznych UJ 1973-1987; Kierownik Zakładu
Historii Powszechnej Najnowszej w Instytucie Historii UJ 1976-1995.
Prowadził wykłady kursowe i monograficzne na różne tematy na kilku wydziałach UJ, jak również na uniwersytetach i w instytucjach naukowych zagranicznych. Wypromował ponad 300 magistrów i 32 doktorów, z których wielu osiągnęło stopnie doktorów habilitowanych i tytuły profesorów. Promotor dwóch doktoratów honoris causa oraz recenzent w około 80 przewodach doktorskich i habilitacyjnych, wielokrotny superrecenzent dla Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej zatwierdzającej stopnie i tytuły naukowe. Autor ekspertyz m.in. Dla Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce w sprawie Petera Mentena; dla Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych na temat układów sojuszniczych z Polską i Wielką Brytanią; dla Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych o problemie ograniczenia zbrojeń we współczesnym świecie; dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Uwagi na temat sytuacji międzynarodowej i polskiej polityki zagranicznej; dla Sejmowej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej na temat stanu wojennego w Polsce.
Autor kilkunastu książek m.in.: Relikty średniowiecznych powinności skarbowych na wsi małopolskiej XVI-XVIII wieku (Warszawa 1959, strona 112 i tabele), Wojskowość polska w dobie wojen Tureckich (Kraków 1985, str. 45 i mapy), Zjednoczenie Emigracji Polskiej 1866-1870 ( wspólnie z C. Bobińską, M. Kulczykowskim, A. Plichem Wrocław 1972, str. 398), Za waszą i naszą wolność (Warszawa 2002, str.153), Polska w czasach walk o niepodległość Tom VII Wielkiej Historii Polski (Kraków 2001, str. 360),Przygotowania Niemieckie do agresji na Polskę w 1939 w świetle sprawozdań Oddziału II Sztabu Głównego WP (wspólnie z M. Cieślewiczem Wrocław 1969, str. 200 i mapy), Wojskowe aspekty kryzysu czechosłowackiego 1939 roku (Kraków 1966, str. 163 i mapy, tabele), Sytuacja militarna Europy w okresie kryzysu politycznego 1938 roku (Warszawa 1979, str. 342 i mapy), 1914-1918. Studia i szkice z dziejów I wojny światowej (Kraków 1987, str. 301), Europa w przededniu wojny. Sytuacja militarna w latach 1938-1939 (Kraków 1993, str. 578 i mapy), Atlas Historyczny Świata współautor (Wrocław 1974 oraz 8 dalszych wydań), Europa Am Abgrund 1938 ( Hamburg 2002, str. 374), Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej 1939-1945 (wspólnie z W. Rojkiem) tom I-VII (Kraków 1994-2007), Wojna i okupacja na Podkarpaciu i Podhalu, na obszarze Inspektoratu ZWZ-AK Nowy Sącz 1939-1945 (wspólnie z W. Rojkiem i G. Mazurem, Kraków 1998, str. 409 i mapy), Wielkie wojny XX wieku 1914-1945. Wielka Historia Świata Tom XI (Kraków 2006, str. 858, wspólnie z J. Łaptosem), Wkład polskiego wywiadu w zwycięstwo Aliantów w II wojnie światowej (współudział i redakcja całości, Kraków 2004, str. 391 i aneksy), Antoni Szyling, Moje dowodzenie w roku 1939 (Kraków 2007, str. 366 wstęp i redakcja), Współredakcja Wielkiej encyklopedii Historycznej Świata (Kraków tom I-XIV), Współredakcja Wielkiej Historii Polski tom I-X, ponadto autor licznych rozpraw i artykułów w czasopismach naukowych krajowych i zagranicznych; Łącznie około 320 pozycji biograficznych, w tym około 95 w językach obcych.
Sekretarz Komisji Historycznej Oddziału Pan w Krakowie 1978-1984; Przewodniczący Komisji Historycznej Oddziału Pan w Krakowie od 1984; Członek Komisji Nauk Politycznych Oddziału PAN w Krakowie; Członek Historii I i II Wojny Światowej PAN; Członek Komisji Badań nad Polonią PAN; Członek Komisji Narodów Słoweńskich PAN; Przewodniczący Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego 1983-1986; Przewodniczący Oddziału w Krakowie Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich w Polsce Instytut Pamięci Narodowej 1978-1998; Członek Rady Naukowej Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego; Członek Rady Naukowej Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego; Członek Rady Naukowej Oddziału Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w Krakowie; Członek Rady Naukowej Wojskowego Instytutu Historycznego; Członek Komitetu Redakcyjnego "Wojskowego Przeglądu Historycznego", Komitet Redakcyjny "Przeglądu Historyczno- Wojskowego"; Członek Komitetu Redakcyjnego "Studiów Historycznych", Członek Studiów Gallo- Polonica; Przewodniczący Krakowskiego Towarzystwa Polsko-Niemieckiego od 1991; Członek Towarzystwa Polsko- Austriackiego; Członek Instytutu Zachodniego w Poznaniu; Członek Komitetu Nauk Historycznych PAN; Członek Komisji Historii Wojskowości przy Komitecie Nauk Historycznych PAN; Członek Komisji Historii Dyplomacji przy Komitecie Nauk Historycznych PAN; Członek Korespondent Polskiej Akademii Umiejętności od 1991; Członek Rzeczywisty Polskiej Akademii Umiejętności od1997; Przewodniczący Komisji ds. Edycji Źródeł Dotyczących Prac Rządu RP na Uchodźstwie w Polskiej Akademii Umiejętności; Członek Polskiej Akademii Umiejętności- Komisja Środkowoeuropejska PAU; Członek Association Internationale d'Historie Contemporaine de l'Europe; Członek Commission Internationale d'Histore Militare; Członek Commission of History of Internationale Relations; Członek Sozialwissenschaftliches Forschungsinstitut der Europëischen Akademie Otzenhausen.
Posiada liczne nagrody i wyróżnienia: Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego; Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki; Polskiej Akademii Nauk Nagroda im. Floriana Znamieckiego; Nagroda Ministra Obrony Narodowej; Nagroda Ministra Edukacji Narodowej; Nagroda im. Godfrieda von Hardera; Nagroda Sozialwissenschaftliches Forschungsinstitut za całokształt działalności w Instytucie; Nagroda Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego; Honorowe Obywatelstwo Miasta Gorlice 2001. Odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Armii Krajowej; Złoty Krzyż Zasługi; Brązowy, Srebrny i Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"; Medal Komisji Edukacji Narodowej; Krzyż Oświęcimski; Złota Odznaka "Za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej"; Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Zainteresowania/hobby: historia społeczno-gospodarcza, historia wojskowości i stosunków międzynarodowych.
